Ze stellen de ongemakkelijke vragen. Ze houden zich niet altijd aan de regels. Ze zijn soms luidruchtig, eigenwijs en net even anders. Ze zijn de Harry’s van je organisatie – en je hebt ze harder nodig dan je denkt.

Wie is de Harry?

De term “de Harry” komt van organisatieantropoloog dr. Danielle Braun. Een Harry is die collega die niet helemaal past binnen de standaardcultuur van je organisatie. Die met een andere bril kijkt, ongemakkelijke waarheden benoemt of onverwachte vragen stelt.

Het kan de projectmanager zijn die tijdens een kick-off meeting vraagt waarom we deze aanpak eigenlijk kiezen. Of de medewerker die op de vrijdagmiddagborrel iets zegt waar iedereen zich ongemakkelijk bij voelt – maar wat eigenlijk wél waar is. De Harry is geen saboteur. Hij is een spiegel.

Belangrijk: de naam is universeel. De Harry kan ook een Harriet zijn, of een Henk, een Fatima of een Alex. Het gaat om het gedrag, niet om de naam, geslacht of herkomst.

Waarom Harry’s vaak als lastig worden gezien

Veel organisaties streven naar harmonie, voorspelbaarheid en stabiliteit. In zo’n context werkt een Harry als een stoorzender. Harry’s stellen de regels ter discussie. Ze zeggen hardop wat anderen alleen denken. Ze brengen ongemak – en daar houden we meestal niet zo van.

Maar laten we eerlijk zijn: wat heb je liever? Een organisatie die zichzelf knusjes in slaap sust, of een organisatie die blijft leren en groeien?

Als je altijd doet wat je altijd deed, krijg je wat je altijd kreeg. Harry’s breken die cyclus open.

De onmisbare rol van Harry’s binnen organisaties

In plaats van lastpakken, zijn Harry’s juist vaak de redders van je organisatiecultuur. Hier zijn vier redenen waarom:

1. Ze stimuleren innovatie

Harry’s denken buiten de gebaande paden. Ze stellen verouderde processen ter discussie en komen met nieuwe ideeën. Zonder de Harry’s blijven organisaties hangen in “zo doen we dat hier nu eenmaal.”

2. Ze fungeren als organisatiebarometer

Een Harry voelt haarfijn aan waar het schuurt. Niet omdat hij wil klagen, maar omdat hij wíl dat het beter gaat. Zijn kritiek is vaak geen sabotage, maar een signaal dat iets structureel aandacht vraagt.

3. Ze verrijken de cultuur

Een cultuur waarin iedereen op elkaar lijkt, voelt veilig – maar is kwetsbaar. Harry’s brengen diversiteit in denkwijze, gedrag en perspectief. Ze zorgen ervoor dat niet alleen de dominante norm bepalend is.

4. Ze voorkomen groepsdenken

Als iedereen het altijd met elkaar eens is, is dat zelden een goed teken. Groepsdenken leidt tot blinde vlekken, slechte beslissingen en stilstand. Harry’s prikken door de bubbel heen en brengen een broodnodige portie frictie en reflectie.

 Groepsdenken: waarom je het wilt doorbreken

In veel projectteams zie je het gebeuren: een te groot gevoel van ‘eensgezindheid’ leidt tot tunnelvisie. Iedereen wil graag dat het team soepel draait, dus worden kritische noten ingeslikt. Het gevolg? Slechte ideeën blijven onbesproken maar worden wel uitgevoerd, nieuwe invalshoeken worden vermeden, risico’s worden genegeerd en fouten worden herhaald.

Groepsdenken is comfortabel, maar gevaarlijk. Het voorkomt dat afwijkende perspectieven op tafel komen. Terwijl juist die verschillen zorgen voor betere afwegingen en innovatie.

De rol van de Harry is hier cruciaal. Hij durft te zeggen: “Waarom hebben we deze aannames eigenlijk nog niet getoetst?” Of: “Wat als we het helemaal anders doen?”

Ja, dat schuurt. Maar dat schuurt richting vooruitgang.

Hoe je als leider ruimte maakt voor de Harry

Een Harry floreert niet vanzelf. Het vraagt iets van jou als leider. Want als jij – bewust of onbewust – elke afwijkende mening wegduwt, dan is de kans groot dat je je Harry’s ziet vertrekken. Of erger: dat ze stil worden. En een stille Harry is een gemiste kans.

Wat kun je doen?

1. Benoem het verschil

Maak expliciet dat afwijkende meningen welkom zijn. Zeg het hardop in je team: “We hoeven het niet altijd eens te zijn. Juist die verschillen helpen ons beter worden.” Of ook wel ‘we agree to disagree’.

2. Luister actief

Dat betekent: niet wachten tot de ander is uitgepraat om jouw punt te maken. Maar écht luisteren. Doorvragen. Samenvatten. Vragen: “Hoe zie jij dat dan?”

3. Maak het veilig

Een Harry die wordt afgerekend op zijn eerlijkheid, trekt zich terug. Creëer een cultuur waarin fouten maken mag, waarin kritiek niet meteen wordt afgestraft en waarin je samen leert.

4. Wees nieuwsgierig

Zeg niet: “Zo doen we dat hier niet.” Vraag: “Wat maakt dat je dit zegt?” De meeste Harry’s willen niet tégenwerken, ze willen meedenken. Als ze de ruimte krijgen.

De stille Harry: niet luid, maar wel kritisch

Niet elke Harry is een extraverte dwarsligger. Sommige Harry’s zijn juist introvert. Subtiel. Ze zeggen weinig, maar áls ze wat zeggen… dan is het raak.

De stille Harry herken je niet meteen. Hij zit achteraan bij een vergadering, luistert aandachtig, stelt af en toe een scherpe vraag. Hij of zij trekt zich terug als er geen ruimte is voor nuance of twijfel.

Juist deze Harry’s verdienen extra aandacht. Want hun kracht ligt in scherp observeren en zorgvuldig formuleren. Als je ze uitnodigt, krijg je goud terug.

Let op de stiltes. Soms zegt die stilte meer dan honderd woorden.

Praktische tips om Harry’s te herkennen en te benutten

• Let op de mensen met kritische vragen. Juist als het ongemakkelijk voelt, zit daar vaak waarde.
• Vraag actief naar afwijkende meningen. Geef deze mensen ook de ruimte om hun visie te onderbouwen.
• Zet Harry’s in bij verandertrajecten. Ze kunnen de vinger op de zere plek leggen en blinde vlekken zichtbaar maken.
• Combineer Harry’s met stabiliserende types. Een team met alleen maar Harry’s is chaos. Maar één of twee kunnen de motor zijn van groei.
• Evalueer hoe je met kritische input omgaat. Wordt er geluisterd? Of afgedaan?

Harry’s in projectteams: katalysator of chaos?

Binnen projecten is de Harry vaak degene die bij de start zegt: “Hebben we wel écht alle stakeholders meegenomen?” Of tijdens een sprint review vraagt: “Wat zegt dit nou eigenlijk over onze eindgebruiker?”

Projectteams zijn vaak gericht op voortgang en deadlines. De Harry is dan degene die vertraagt – en daarmee verdiept.

En ja, soms is het irritant. Maar het alternatief is erger: een project dat op tijd wordt opgeleverd maar niet aansluit bij de behoefte. Een project zonder Harry is als een auto zonder remmen: snel, maar risicovol.

Geef je Harry een plek aan tafel. Zeker bij besluitvorming, evaluaties en projectstarts.

Harry’s buiten de werkvloer

De Harry is niet alleen waardevol binnen je projectteam of organisatie. Ook in je vriendenkring, je familie of de samenleving zijn Harry’s broodnodig.

Zeker in een tijd van polarisatie en wij-zij-denken, zijn mensen die anders durven denken van groot belang. Ze houden ons scherp, dwingen tot reflectie en helpen om elkaar écht te begrijpen. Mits we luisteren. Mits we nieuwsgierig zijn in plaats van afwijzend. Mits we vooruit willen en willen groeien.

Denk aan die ene vriend die altijd net een andere mening heeft aan de eettafel. Of die collega die zich inzet voor inclusie terwijl de rest liever zwijgt. Dat zijn ook Harry’s. Ze verrijken je wereld, als je je ervoor openstelt.

Tot slot: omarm je Harry’s

Laat ik eerlijk zijn: ik ben soms ook een beetje een Harry. En ik weet hoe het voelt om niet begrepen te worden. Maar ik weet ook hoe waardevol het is als iemand zegt: “Ik ben het niet met je eens, maar ik ben blij dat je dit zegt.”

Laten we onze Harry’s omarmen. Niet omdat ze altijd gelijk hebben. Maar omdat ze ons dwingen om beter te kijken, scherper te denken en eerlijker te zijn.

En als je denkt: “Ik heb eigenlijk helemaal geen Harry’s in mijn team”… Dan is de kans groot dat jijzelf de Harry bent. Of dat ze al lang zijn vertrokken.

Wil jij bouwen aan een cultuur waarin Harry’s niet alleen overleven, maar bloeien? Begin vandaag nog met luisteren. En stel je open voor het andere geluid.